Anacamptis pyramidalis (Sivri salep)

derleyen:

Özet

Anacamptis pyramidalis (Sivri salep) bahar sonundan yaz ortasına kadar çiçek açan ve genellikle çayırlarda görülen bir orkide türüdür.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Asparagales

Kuşkonmaz takımı

Orchidaceae

Salepgiller

Anacamptis

Sivrisalep

Tanımı

Anacamptis pyramidalis (Sivri salep) genellikle 20 ila 50 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde ince, dik ve dalsızdır. Yumru iki adet ve yumurtamsıdır. Taban yaprakları şeritsi mızraksı ve paralel damarlı, çoğunlukla 25 cm uzunluğunda iken gövde yaprakları kısa ve çok belirgin değildir. Çiçek kurulu kompakt piramit formundadır. Çiçek renkleri pembe ile morun çeşitli tonlarında olup nadiren de olsa beyaz renkli çiçekler de görülmektedir. Çiçekler altı tepallidir ve üçü küçük çanak yaprak ve üçü de taç yapraktır. İki küçük taç yaprak kenarlarda ve büyük üçüncü aşağıdadır, üçüncüsü dudak olarak bilinir ve üç lobludur. Çiçeklerin arkasında 1,5 cm uzunluğunda tüpsü mahmuz görülür. Bitki özellikle kelebek ve güveler tarafından ziyaret edilir ve pollinia tozlaşmayı sağlamak için bu bu türlerin hortum (proboscis) yapısına uygun hale getirilmiştir.

Gözlem bilgileri

Bitki Akdeniz havzası ile Avrupa’dan İran’a kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Çalılık, makilik, orman açıklıkları ve çayırlarda, çoğunlukla büyük koloniler halinde görülen bitki nisan ayından temmuz ayına kadar çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde sivri salep, çam salebi, peynircik, peynir çiçeği ve yoğurtçuk adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca bir terkip olup, geri yaslanan anlamına gelmektedir. Pollinium adı verilen yapının cinse bağlı türlerde karakteristik olarak geriye doğru durmasına işaret eder. Polinium, orkide çiçeklerinin de üst bölümünde bulunan polen kütlesinin adıdır. Tür adı Latince piramit gibi anlamına gelir. Çünkü bitkinin ilk çiçek açtığı dönemde çiçek durumu üçgensi bir yapıdadır ve piramidi andırmaktadır. İkili adlandırma öncesi adı “Orchis purpurea, spica congesta pyramidali”dir.

Gıda

Besleyici yumrusu kurutulup öğütülerek dondurma, salep ve tatlı yapımında kullanılmaktadır. Ancak orkide türleri kanunla korunmaktadır ve doğal ortamlarında toplanması yasaktır.

Fotoğrafları


Yorumlar

  1. Emine Nalçacı avatarı
    Emine Nalçacı

    Merhaba, araştırmama rağmen rastlayamadım,salebin çiçeği yenilebilir çiçektenmidir?Sirkesi yapılabilir mi?

    1. Merhaba, çiçeklerinin tüketimine dair bir bilgi görmedim ancak otçul hayvanların özellikle uzak durduğuna şahit oldum. Bu bir gösterge olabilir. Orkidelerin tüketime dair parçaları yumrularıdır ancak nadir olmaları ve yetişmelerinin uzun yıllar alması nedeniyle biz doğadaki örneklerin sökülmemesini şiddetle tavsiye ederiz.

      1. Çiçeklerinden çoğaltma mümkün müdür. Muhsin Akın Pamukova

Görüşünüzü Yazın