Özet
Amaranthus deflexus (Sarkıkibik) genelde yol kenarında görülen ve istilacı potansiyeli yüksek olan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Bitkiler
Karanfil takımı
Horozibiğigiller
Horozibiği
Tanımı
Amaranthus deflexus (Sarkıkibik) 50 cm büyüyebilen çok yıllık bir bitki olup gövdesi genellikle yatık ve bolca dallıdır. Gövde birkaç adet, ince ya da görece kalın, yeşil ila kırmızımsıdır. Yapraklar uzun saplı, yaprak ayası 1 ila 4 cm uzunluğunda ve 1 ila 2,5 cm genişliğinde, genişçe yumurtamsı ila mızraksı, tabanda kısaca kamamsı, tepede sivri ila küttür. Erkek ve dişi çiçekler aynı bitkide bulunmaktadır. Çiçekler gövdenin en ucunda ve yaprak koltuklarında belirir. Çiçekler yeşilin tonlarındadır. Çiçek örtüsü bölümleri 2 ya da 3 adet, şeritsi ila dikdörtgensi kaşıksı ve küt ya da sivri uçludur. Meyve elipsoit bir kapsüldür. Tohumları siyah ve parlaktır.
Gözlem bilgileri
Bitkinin Güney Amerikalı orijinli olduğu düşünülmektedir ancak dünyanın özellikle ılıman bölgelerinin tamamına yayılmıştır. İlk defa on altıncı yüzyılda Avrupa üzerinden giriş yaptığı tahmin edilmektedir. Avrupa’da on sekizinci yüzyılda kültive edilmiştir. Akdeniz havzasının tamamında istilacı tür olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde ilk defa Marmara bölgesinden kayıt bildirilmiştir ancak halihazırda diğer bölgelerde de yayılış göstermektedir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çoğunlukla tahrip edilmiş arazilerde, sulak alanların yakınlarında yol kenarında ve bazen de boş tarlalarda görülen bitki umumiyetle temmuz ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 500 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ve İzmit ilçelerinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde sarkık ibik adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Antik Yunanca solmaz çiçekli anlamına gelir. Çiçeklerin kesildikten sonra bile uzun süre canlılığını korumalarına işaret eder. Bu isim aynı zamanda yaz ayları başlarında Kocaeli’nde çiçekçilerde ya da pazarlarda sıklıkla horozibiği etiketi ile satılan Celosia türlerini de kapsar. Dilimizdeki “horozibiği” kelimesi Celosia cinsinin İngilizce yaygın adı olan “cockscomb”un tercüme edilmesi ile elde edilmiştir. Tür adı Latince aşağı doğru eğilmiş anlamına gelir. Özgün tanımda “spicis fructiferis nutantibus distinguere” ifadesi yer almakta olup, bu bitkinin meyvelerinin aşağı doğru sallanıyor olmasının, ayırt edici özelliği olduğu anlamına gelmektedir.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın