Amaranthus cruentus (Horozibiği)

derleyen:

Özet

Amaranthus cruentus (Horozibiği) hem süs bitkisi hem de tohumları için yetiştirilen istilacı potansiyeli yüksek bir bitkidir.

Hiyerarşi

Plantae

Bitkiler

Caryophyllales

Karanfil takımı

Amaranthaceae

Horozibiğigiller

Amaranthus

Horozibiği

Tanımı

Amaranthus cruentus (Horozibiği) 50 ila 140 cm boylanabilen, tek evcikli ve tek yıllık bir bitkidir. Gövde dik, üst bölümde hafifçe havlı iken kalan bölümde çıplak, kırmızı ya da yeşil renkli ve sıklıkla aralıklı dallıdır. Yapraklar genellikle yeşil renkli, yumurtamsı ila yumurtamsı-mızraksı, baklavamsı, 5 ila 12 cm uzunluğunda, 3 ila 6 cm genişliğinde, kenarları düz, ucu sivri ya da küt, tabanı kamamsı, çıplak ya da hafifçe havlı, saplı ya da zaman zaman sapsızdır. Bileşik çiçek durumu terminal, saklım benzeri ve ana çiçek durumu 15 cm uzunluğunda, kırmızı ya da yeşil renklidir. Meyve kahverengidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Orta Amerika orijinlidir ancak günümüzde dünyanın büyük bölümüne dağılmıştır. [HaritaSinonimlerHerbaryum] Çoğunlukla tahrip edilmiş arazilerde, sulak alanların yakınlarında yol kenarında ve bazen de boş tarlalarda görülen bitki umumiyetle haziran ve eylül ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 800 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ilçesinde gözlemlemek mümkündür.

Türkçe adı

Dilimizde horoz ibiği ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca solmaz çiçekli anlamına gelir. Çiçeklerin kesildikten sonra bile uzun süre canlılığını korumalarına işaret eder. Bu isim aynı zamanda yaz ayları başlarında Kocaeli’nde çiçekçilerde ya da pazarlarda sıklıkla horozibiği etiketi ile satılan Celosia türlerini de kapsar. Dilimizdeki “horozibiği” kelimesi Celosia cinsinin İngilizce yaygın adı olan “cockscomb”un tercüme edilmesi ile elde edilmiştir. Tür adı Latince kan lekesi anlamına gelir. Türün çiçek durumunun kırmızı renkli (zaman zaman yeşil renkli de olur) olmasına işaret eder.

Gıda

Yapraklar ve genç fideleri ıspanak gibi tüketilebilir. Yapraklar vitamin (A ve C vitamini) ve mineral (demir ve kalsiyum) bakımından zengindir. Tohumlar toz haline getirilerek hamur işlerinde kullanılır.

Tıp

İdrar söktürücü ve parazit düşürücüdür. Islatılarak yumuşatılan bitkiden elde edilen su uzuvlardaki ağrıları gidermek için uygulanır. Kökü balla kaynatılarak bebeklerde müshil olarak kullanılmıştır. Saplarında elde edilen kül yaralara sürülmüştür. Ayrıca suda bekletilen yaprakları haricen tümörlere uygulanır.

Dikkat

Bilgi

Bitkiden sarı ve yeşil, kırmızı olan çiçek kurulundan ise kırmızı renkli boya elde edilmektedir.

Fotoğrafları


Yorumlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Uyarı: Site sahibi, sitede yer verilen her türden bilginin uzman görüşüne dayandırılmaksızın kullanılmamasını şiddetle tavsiye eder.