Allium rotundum (Deli pırasa)

---

Anahtar kelimeler: Yenilebilir bitki, Akdeniz elementi.

Dolaşım

Bitkiler › Kuşkonmaz takımı › Nergisgiller › Soğan › Deli pırasa

Dağılımı

Bitki doğal olarak kuzey Afrika ile orta Avrupa’dan İran’a kadar olan bölgede yayılış gösterir.

Genel bilgiler

25 ila 90 cm büyüyebilen bir bitkidir. Soğanı yumurtamsı ila küresel ve 1 ila 2 cm çapındadır. Bitki elli adede kadar soğan üretebilir. Dış gömlek kahverengidir. Soğancıklar çok sayıda, siyah, kahverengi ya da menekşe renklidir. Yapraklar 40 cm uzunluğunda, 2 ila 5 arası sayıda, 2 ila 8 mm genişliğinde ve geniştir. Çiçek kurulu neredeyse küresel, yaklaşık iki yüz çiçekli ve 1 ila 4 cm çapındadır. Çiçek saplarının uzunlukları eşit değildir. Çiçekler çan biçimli ve leylak ila mor renklidir. Kapsül 4 ila 5 mm uzunluğundadır. Başçık sarı ya da mor renklidir. Çiçek kurulunda soğancıklar görülmez, çiçekler çok sayıdadır. Mayıs, haziran ve temmuz aylarında çiçek açar.

Gözlem

Çayır, tarla ve yol kenarında görülür. Kocaeli için yaygın bir türdür. İzmit, Gölcük ve Gebze ilçelerinde gözlemlenmiştir.

Etimoloji

Cins adı Latince “yumru” anlamına gelir. Kelime soğan ve sarımsak gibi mutfak sebzelerinin yumrularını karşılar. Tür adı Latince “yuvarlak” anlamına gelir. Çiçek kurulunun yapısına işaret etmektedir. İkili adlandırma öncesi adı “Allium montanum, capite rotundo”dur.

Mutfak

Soğan, yaprak ve çiçekleri tüketilebilir. Yemeklerde, salatalarda ve peynir yapımında çeşni olarak kullanılır.

Fotoğrafları

Literatür

Species Plantarum, Editio Secunda 1: 423–424. 1762. L.