Özet
Alliaria petiolata (Sarmısak hardalı) genelde nemli bölgelerde görülen ve bahar ortasından yaz başına kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Alliaria petiolata (Sarmısak hardalı) genellikle 20 ila 100 cm büyüyebilen tek ya da iki yıllık bir bitkidir. Gövde genellikle dallıdır. Soğan ve sarımsak benzeri bir kokuya sahiptir. Taç çok simetrili, beyaz, 1 cm genişliğindedir. Dört adet taç yaprak vardır ve bunlar 5 mm uzunluğundadır. Çanak yaprak sayısı dörttür ve bunlar erkenden dökülür. Dördü uzun, ikisi kısa olmak üzere altı adet ercik görülür. Yapraklar tabanda rozet oluşturur. Gövde yaprakları almaşlı dizilişlidir. Rozet yaprakları uzun saplı, gövde yaprakları kısa saplıdır. Meyve çok tohumludur. Çiçekler erseliktir. Tohumlar haziran ve ağustos aylarında olgunlaşır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Batı Asya, Kuzey Afrika ve Avrupa’da yayılış gösterir ancak günümüzde Avustralya ve Amerika kıtalarına da dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Dere kenarı ve ormanlık alanlarda görülen bitki umumiyetle nisan ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 1500 metreye kadar olan rakımlarda il genelinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde sarmısak hardalı adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adı Latince sarımsak gibi anlamına gelir ve açık bir şekilde bitkilerin sarımsak benzeri bir kokuya sahip olmalarına işaret eder. Tür adı Latince saplı anlamına gelir ve bu bağlamda yaprakların saplı yapısına işaret eder. Özgün tanımda bu “foliis ovatis petiolatis glabris” olarak belirtilmiştir.
Gıda
Genç yapraklar çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Hafif sarımsak ve hardal tadındadır. Bitki kıyılarak salatalara eklenmektedir. Yapraklar A ve C vitamini açısından zengindir. Ayrıca çiçekler ve meyvenin erken dönemde kabukları da tüketilmektedir.
Tıp
Yapraklar ve gövde astım ve iskorbüt tedavi edici, antiseptik, müshil, terletici, parazit düşürücü ve yara iyileştiricidir. Yapraklar terlemeyi desteklemek ve bronşit, astım ve egzama tedavisi için dahili olarak alınmıştır. Haricen ülserler üzerinde antiseptik bir lapa olarak kullanılırlar. Bunun yanında ısırıkların ve sokmaların neden olduğu kaşıntıyı hafifletmede etkilidir.
Bilgi
Bitkiden sarı boya elde edilir. Erozyon kontrolünde kullanılmıştır.
Fotoğrafları
