Tanımı
15 cm ila 1 metre büyüyebilen bir bitki olup, yaprakları genellikle suyun üstündedir. Yaprak sapları genellikle 7 ila 15 cm uzunluğundadır ancak su içinde ise 50 cm kadar uzayabilir. Yaprak ayası 22 cm uzunluğunda ve 13 cm geniliğinde, yumurtamsı ila eliptik ya da genişçe mızraksı, tepede sivri ve tabanda yüreksi ya da daralıcıdır. Yaz aylarında kuruyan sulak alanlarda da bitkiyi görmek mümkündür. Çanak yapraklar 2 ila 3 mm uzunluğundadır. Taç yapraklar 3,5 ila 6,5 mm uzunluğunda ve pembe ya da beyaz renkli olabilir. Kapçık 2 ila 3 mm uzunluğundadır.
Gözlem bilgileri
Bitki Avrasya ile Kuzey Afrika’dan Tanzanya’ya kadar olan bölgede doğal olarak yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Daima tatlı su kaynakların yakınlarında görülür. İzmit ve Kartepe ilçelerinde gözlemlenmiştir. Haziran ve eylül ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 1600 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Türkçe adı
Dilimizde Kaz ayağı ve Çoban düdüğü adları ile bilinmektedir. Çoban düdüğü, bitkinin Arapça karşılığı olan mizmar el-rai (مزمار الراعي)’den tercüme edilmiş gibi gözükmektedir.
Etimoloji
Cins adı ilk defa Dioscorides tarafından Alisma plantago-aquatica (ἄλισμα) için kullanılmıştır. Kelimenin Keltçede su otu anlamına geldiği öne sürülmektedir. Cinsin Türkçe adı olan kurbağakaşığı olasıklıkla cinsin kurbağalarla aynı habitatı paylaşması ile ilgilidir. Tür adı Latince su sinirotu anlamına gelir. Bitki ile yazılan ilk metinlerde, bitkinin sinirotuna (Plantago) benzediği vurgulanmıştır. Basitçe, sulak alanlarda görülen sinirotu anlamını verir. İkili adlandırma öncesi adı “Plantago aquatica latifolia”dır.
Tıp
Kökleri kuduz tedavisinde, yaprakları ise meme tıkanıklığı vakalarında kullanılır. Nişasta bakımından zengin olan kökleri pişirilerek tüketilebilir. Yaprakları antibakteriyel, kolesteröl engelleyici, terletici, idrar söktürücü, gebelik engelleyici, kan şekeri ve kan basıncı düşürücü ve büzücü etkilidir.
Fotoğrafları
Görüşünüzü Yazın