Özet
Agrostemma (Buğdaykaramuğu) özellikle hububatların arasına karışan tohumları nedeniyle dünyanın büyük bölümüne dağılmış bir cinstir.
Hiyerarşi
Tanımı
Agrostemma (Buğdaykaramuğu) uzun boylu ve tek yıllık otlardan oluşan bir cinstir. Kazık kökü sağlam yapılıdır. Gövde basit ya da dallı ve silindiriktir. Yapraklar sapsız, tek ya da üç damarlı, şeritsi ila darca mızraksı ve sivri uçludur. Çiçekler büyük, gösterişli ve gevşek bir dikazyum halindedir. Çiçek sapı diktir. Çanak tüpü güçlü biçimde 10 yivlidir. Tırtıklar yaprak biçiminde ve neredeyse çanak tüpünden daha uzundur. Çanak yapraklar tüpte kaynaşık ve 25 ila 62 mm uzunluğundadır. Taç yapraklar 5 adet, morumsu kırmızı ya da beyaz renkli, pençeli ve ucu küt, düz ya da derin girintilidir. Ercik sayısı ondur. Beş adet boyuncuk görülür ve çanak yapraklarla dönüşümlü biçimlidir. Kapsül yumurtamsı olup beş adet basit tırtık tarafından açılmaktadır. Kapsül başına 30 ila 60 adet tohum bulunur ve bunlar siyah renkli, böbreksi, yanal olarak sıkıştırılmış ve sivilcelidir. Cins özellikle Doğu Akdeniz havzasına özgüdür ancak günümüzde neredeyse dünyanın tamamına dağılmıştır. [Harita, Sinonimler, Türler]
Etimoloji
Cins adı Latince çayır tacı anlamına gelir ve bu bağlamda çiçeklerin Roma uygarlığında taç olarak kullanılmasına işaret eder. Bitkinin dilimizdeki karşılığı olan buğday karamuğundaki ilk kelime bitkinin genellikle buğday tarlalarında görülmesine işaret eder. Bitkinin geleneksel adı sadece karamuktur, Kâşgarlı Mahmud, Pir Mehmed, Abdulvehab bin Yusuf ve Hekim Beşir Çelebi gibi isimler bitkiden karamuk olarak bahseder. Muhtemelen karamuk kelimesi aynı listede Berberis cinsi için kullanıldığı için başına buğday kelimesi eklenmiştir. Karamuk, Türkçe kara tane anlamına gelir, A. githago’nun tohumları da siyah renklidir.
