Aegopodium podagraria (Keçi ayağı)

derleyen:

Tanımı

50 cm ila 1 metre büyüyebilir. Gövde oluklu ve diktir. Alttaki yapraklar uzun saplı, çıplak, bölümleri yumurtamsı mızraksı, 7 cm uzunluğunda ve 5 cm genişliğinde, üst bölümde mat yeşil, alt bölümde yeşil ve zaman zaman üç lobludur. Gölgeli bölgeleri seven bir türdür. Şemsiye uzun saplı, 12 ila 20 arası kollu, yükselici dik ve 1,5 ila 4 cm çapındadır. Çiçekler küçük ve beyaz renklidir. Rizomları sayesinde kolayca yayılış alanını genişletebilir. Yer örtücü karakteri sayesinde popüler bir süs bitkisidir.

Gözlem bilgileri

Bitki doğal olarak Avrasya’da yayılış gösterir. Ancak süs bitkisi olarak dünyanın birçok bölgesine yayılmıştır ve işgalci tür konumundadır. Tür rizomlarının kırılmış parçalarından bile yeni bireyler üretebilme yeteneğine sahiptir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Ormanlık alanlarda görülür. Başiskele ilçesinde gözlemlenmiştir. Mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açar. Deniz seviyesinden 700 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.

Türkçe adı

Dilimizde keçi ayağı, yer mürveri ve mendek adları ile bilinmektedir.

Etimoloji

Cins adı Antik Yunanca keçi ayağı anlamına gelir. Bitkinin yapraklarının şekline işaret etmektedir. Türkçe adı da bilimsel adının tercüme edilmesi ile oluşturulmuştur. Tür adı Antik Yunanca ayakları toprakta anlamına gelir. Bitkinin toprak altındaki rizomları sayesinde yayılmasına işaret eder. Ayrıca “podagra” Antik Yunanca ayaklarda görülen gut hastalığı anlamına da gelir. Bu da bitkinin gut tedavisinde kullanılmasına işaret eder.

Gıda

Yaprakları ıspanak gibi tüketilebilir. Yaprakları çorbalara eklenir. Keskin bir tada sahiptir. Yapraklar çiçekler açmadan önce toplanmalıdır, aksi takdirde tatları acılaşır.

Tıp

Müshil etkisi vardır. Gut ve artrite karşı yapraklar kaynatılarak harici olarak uygulanır. Yaprakların idrar söktürücü ve sakinleştirici etkisi vardır. Bitkinin tamamı antiromatizmal ve yara iyileştiricidir. Harici olarak yanık, böcek sokması, yaralar ve ağrılı eklemlere uygulanır. Demlenerek romatizma, artrit, mesane ve bağırsak rahatsızlıklarında kullanılır. Bitkinin tıbbi değeri nedeniyle erken dönemde Avrupa’nın büyük bölümüne yayılmıştır.