Özet
Achillea maritima (Çocuk otu) deniz kıyısındaki kumsallarda görülen ve bahar sonundan kış başına kadar çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tarihi
Yapraklarının yumuşak ve beyaz olması nedeniyle yün yumağı olarak kullanılmıştır. Bunun yanında sert şarapla içilirse dizanteriye iyi gelir. DI 3-117.
Tanımı
Achillea maritima (Çocuk otu) halihazırda bazı kaynaklarda Otanthus maritimus adı ile geçmektedir. Genellikle 15 ila 25 cm büyüyebilir. Gövde yükselici, yapraksı ve yoğun kümeler halindedir. Yapraklar dikdörtgensi mızraksı, 10 ila 20 mm uzunluğunda ve 3 ila 7,5 mm genişliğinde tepede neredeyse sivri, sapsız, tabanda yarı sarılıcı, kenarları belirsiz dişlidir. Çiçek başları 3 ila 8 arası sayıda küme halindedir. İnvolukrum 0,75 ila 1,25 cm genişliğindedir. Filariler yumurtamsı, 4 ila 5 mm uzunluğunda ve 2 ila 3 mm genişliğinde, yoğun yünlüdür. Kapçık 3 ila 4 mm uzunluğunda ve 2,5 mm genişliğindedir.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Akdeniz havzasında yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler] Deniz kenarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve kasım ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 10 metreye kadar olan rakımlarda Kandıra ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde çocukotu adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adını efsanevi Aka kahramanı Akhilleus’den (Ἀχιλλεύς) almaktadır. Akhilleus hakkında en detaylı bilgiler Homeros’un İliada adlı eserinde yer almaktadır. Troia Savaşı esnasında Agamemnon ile arasında anlaşmazlık yaşanan Akhilleus, savaş meydanını terk eder ve onun savaşa dâhil olmadığı süre boyunca Akalar savaşta üstünlük kuramaz. Ancak Akhilleus’un en yakın arkadaşı Patroklos’un Hektor tarafından öldürülmesi üzerine Akhilleus tekrar savaş meydanına döner. Savaşın sonlarına doğru Paris’in attığı bir okla topuğundan yaralanır ve bu yara nedeniyle ölür. İliada’nın on ikinci bölümünde, okla yaralanan Eurypylus çevresindekilere “Beni gemiye taşıyın ve yaramın üzerine yara iyileştirici bitkiyi serpin. Bu otun iyileştirici özelliğini Akhilleus’dan öğrendik, o da Sentor Chiron’dan öğrenmişti.” der. Her ne kadar Homeros söz konusu bitkinin hangi bitki olduğu hususunda bilgi vermemiş olsa da Plinius bitkinin Akhilleus’un bitkinin yara iyileştirici etkisini keşfetmesinden sonra achilleos olarak anıldığını kaydeder.
Bitkinin yaygın adı olan civanperçemi de muhtemelen Aşil ile ilgilidir ancak Ortaçağ metinlerde bitkiden yer yer dilberperçemi olarak bahsedildiğini de gördük. Tür adı Latince denizde anlamına gelir. Türün habitatının deniz kenarındaki kumsallarla sınırlı olmasına işaret eder. Özgün tanımda bu “Habitat in Europae australis marisque Mediterranei maritimis” olarak belirtilmiştir.
Tıp
Dizanteri vakalarında kullanılmış olup ayrıca yaralara uygulanmıştır.
Fotoğrafları
