Özet
Achillea crithmifolia (Güzel namusotu) genelde ekili arazilerde görülen ve bahar sonu ile yaz başında çiçek açan bir bitkidir.
Hiyerarşi
Tanımı
Achillea crithmifolia (Güzel namusotu) genellikle 20 ila 60 cm büyüyebilen bir bitkidir. Gövde boyuna çizgili ve silindiriktir. Gövde yaprakları taban yapraklarından farklıdır. Taban yaprakları 2 derin teleksidir. Orta gövde yaprakları dikdörtgensi şeritsi, 3 ila 7 cm uzunluğunda ve 1 ila 2 cm. genişliğinde, 2 derin teleksi, küt ya da sivri, eksen düz, üst gövde yaprakları küçük ve 1 derin teleksidir. Çiçek başları 50 ila 200 arası sayıda ya da daha fazla çiçek taşır. İnvolukrum dikdörtgensi ila genişçe yumurtamsı, 3,5 mm uzunluğunda ve 3 mm genişliğindedir. Filari şeritsi ila mızraksı, sivri ila küttür. Dilsi çiçekler 4 ila 6 arası sayıda, beyaz ya da fildişi renginde ya da soluk sarı renklidir. Disk çiçekleri 15 ila 30 arası sayıdadır.
Gözlem bilgileri
Bitki doğal olarak Avrupa ve Türkiye’de yayılış gösterir. [Harita, Sinonimler, Herbaryum] Çalılık, tarlalar ve orman açıklıklarında görülen bitki umumiyetle mayıs ve haziran ayları arasında çiçek açmaktadır ve bitkiyi deniz seviyesinden 800 metreye kadar olan rakımlarda Kartepe ilçesinde gözlemlemek mümkündür.
Türkçe adı
Dilimizde güzel namusotu adı ile bilinmektedir.
Etimoloji
Cins adını efsanevi Aka kahramanı Akhilleus’den (Ἀχιλλεύς) almaktadır. Akhilleus hakkında en detaylı bilgiler Homeros’un İliada adlı eserinde yer almaktadır. Troia Savaşı esnasında Agamemnon ile arasında anlaşmazlık yaşanan Akhilleus, savaş meydanını terk eder ve onun savaşa dâhil olmadığı süre boyunca Akalar savaşta üstünlük kuramaz. Ancak Akhilleus’un en yakın arkadaşı Patroklos’un Hektor tarafından öldürülmesi üzerine Akhilleus tekrar savaş meydanına döner. Savaşın sonlarına doğru Paris’in attığı bir okla topuğundan yaralanır ve bu yara nedeniyle ölür. İliada’nın on ikinci bölümünde, okla yaralanan Eurypylus çevresindekilere “Beni gemiye taşıyın ve yaramın üzerine yara iyileştirici bitkiyi serpin. Bu otun iyileştirici özelliğini Akhilleus’dan öğrendik, o da Sentor Chiron’dan öğrenmişti.” der. Her ne kadar Homeros söz konusu bitkinin hangi bitki olduğu hususunda bilgi vermemiş olsa da Plinius bitkinin Akhilleus’un bitkinin yara iyileştirici etkisini keşfetmesinden sonra achilleos olarak anıldığını kaydeder.
Bitkinin yaygın adı olan civanperçemi de muhtemelen Aşil ile ilgilidir ancak Ortaçağ metinlerde bitkiden yer yer dilberperçemi olarak bahsedildiğini de gördük. Tür adı Latince Crithmum yapraklı anlamına gelir. Türün yapraklarının maydanozgil cinsi olan Crithmum (Denizteresi) cinsinin yapraklarına benzemesine işaret eder.
Fotoğrafları
