Güzel namusotu
Anahtar kelimeler: Asgari endişe (LC), Avrupa-Sibirya elementi.
Dolaşım
Bitkiler › Papatya takımı › Papatyagiller › Civanperçemi › Güzel namusotu
Dağılımı
Bitki doğal olarak doğu doğu Avrupa ve Avrasya’da yayılış gösterir.
Genel bilgiler
20 ila 60 cm. büyüyebilir. Gövde boyuna çizgili ve silindiriktir. Gövde yaprakları taban yapraklarından farklıdır. Taban yaprakları 2 derin teleksi, orta gövde yaprakları dikdörtgensi şeritsi, 3 ila 7 cm uzunluğunda ve 1 ila 2 cm. genişliğinde, 2 derin teleksi, küt ya da sivri, eksen düz, üst gövde yaprakları küçük ve 1 derin teleksidir. Çiçek başları 50 ila 200 arası sayıda ya da daha fazla çiçek taşır. İnvolukrum dikdörtgensi ila genişçe yumurtamsı, 3,5 mm uzunluğunda ve 3 mm genişliğindedir. Filari şeritsi ila mızraksı, sivri ila küttür. Dilsi çiçekler 4 ila 6 arası sayıda, beyaz ya da fildişi renginde ya da soluk sarı renklidir. Disk çiçekleri 15 ila 30 arası sayıdadır.
Gözlem
Çalılık, tarlalar ve orman açıklıklarında görülür. Kartepe ilçesinde gözlemlenmiştir.
Yaygın adları
Güzel namusotu.
Çiçek zamanı
Mayıs-Haziran ayları.
Yükseklik
0-800 metre arası.
Etimoloji
Cins adını efsanevi Aka kahramanı Akhilleus’den (Ἀχιλλεύς) almaktadır. Akhilleus hakkında en detaylı bilgiler Homeros’un İliada adlı eserinde yer almaktadır. Troia Savaşı esnasında Agamemnon ile arasında anlaşmazlık yaşanan Akhilleus, savaş meydanını terk eder ve onun savaşa dâhil olmadığı süre boyunca Akalar savaşta üstünlük kuramaz. Ancak Akhilleus’un en yakın arkadaşı Patroklos’un Hektor tarafından öldürülmesi üzerine Akhilleus tekrar savaş meydanına döner. Savaşın sonlarına doğru Paris’in attığı bir okla topuğundan yaralanır ve bu yara nedeniyle ölür. İliada’nın on ikinci bölümünde, okla yaralanan Eurypylus çevresindekilere “Beni gemiye taşıyın ve yaramın üzerine yara iyileştirici bitkiyi serpin. Bu otun iyileştirici özelliğini Akhilleus’dan öğrendik, o da Sentor Chiron’dan öğrenmişti.” der. Her ne kadar Homeros söz konusu bitkinin hangi bitki olduğu hususunda bilgi vermemiş olsa da Plinius bitkinin Akhilleus’un bitkinin yara iyileştirici etkisini keşfetmesinden sonra achilleos olarak anıldığını kaydeder. Bitkinin yaygın adı olan “civanperçemi” de muhtemelen Aşil ile ilgilidir ancak Ortaçağ metinlerde bitkiden yer yer “dilberperçemi” olarak bahsedildiğini de gördük. Tür adı Latince “Crithmum yapraklı” anlamına gelir. Türün yapraklarının maydanozgil cinsi olan Crithmum (Denizteresi) cinsinin yapraklarına benzemesine işaret eder.
Fotoğrafları
Literatür
Descriptiones et Icones Plantarum Rariorum Hungariae 1: 68, pl. 66. 1801. Waldst. & Kit.