Bitkiler › Ebegümeci takımı › Ebegümecigiller › İmamkavuğu › İmam kavuğu
Tıbbi bitki, Yenilebilir bitki, Arkeofit bitki.
2 metre büyüyebilir. Kadifemsi yüreksi yapraklar 15 ila 25 cm genişliğindedir. Çiçekler sarı ila turuncu renkli, 4 cm çapındadır. Düğme biçimindeki kapsüllerde olgunlaşırlar. Çiçek ve bitkinin tamamının meyvemsi bir kokusu vardır. Zengin ve işlenmiş toprağı tercih eder. Çiçekler erseliktir. Tohumlar nisan ve mayıs aylarında ekilebilir. Gövde yüzeyi pürüzsüzdür. Tohumlar morumsu kahverengi renginde, böbrek biçimli, çentikli ve 1 ila 3 mm uzunluğundadır.
Bitkinin doğal yayılış alanının güney Asya olduğu tahmin edilmektedir ancak istilacı yetenekleri sayesinde erken dönemde eski dünyanın önemli bölümüne yayılmıştır. [Harita|Sinonimler|Herbaryum]
Sulak alanlar, tarla ve tahrip edilmiş arazilerde görülür. İl genelinde yaygın olarak gözlemlenmiştir.
Dilimizde İmam pamuğu, İmam kavuğu, Talyun, Sarı hıtmi adları ile bilinmektedir.
Ağustos ve eylül ayları arasında çiçek açar.
Deniz seviyesinden 1000 metreye kadar olan rakımlarda gözlemlenebilir.
Cins adı (Abutilon) Arapça kökenli olup, İbn Baytâr, İbn Sînâ ve Beyrûnî gibi isimler bitki için Arapça kurbağa babası anlamına gelen ابوطليون adını tercih etmişlerdir. İsim kaynağı belirsiz olmakla birlikte, bitki tıpkı kurbağalar gibi sulak alanların kenarında olmayı tercih etmektedir. Ayrıca yarım metreyi bulan yürek biçimindeki yaprakları kurbağa yavruları için sıcak havalarda ya da tehlike durumlarında koruma sağlamaktadır. Burada bitkinin kurbağa yavrularını bir baba gibi koruyup gözetmesi kastedilerek hüsn-i talil yapılmış olunması muhtemeldir. Tür adı Latince Theophrastus’a anlamına gelir. Bitkileri ilk defa sınıflandıran ve bu nedenle kendisi “bitki bilimin babası”, eseri Historia Plantarum ise “bitki biliminin temeli” kabul edilen MÖ 370 – MÖ 287 tarihleri arasında yaşamış Theophrastus’a adanmıştır. Ancak Theophrastus’un eserinde bitkiye rastlayamadık. Friedrich Kasimir Medikus’un özgün tanımında da isim tercihi ile ilgili bir açıklama mevcut değildir. O nedenle isimlendirmenin sebebini bilmiyoruz.
Tohumlar çiğ ya da pişirilerek tüketilebilir. Tohumlar kurutularak un haline getirilir ve ekmek ve çorba yapımında kullanılır. Tohumların beşte biri protein, üçte biri ise karbonhidrattır.
Göz ilacıdır. Dizanteri ve kornea opaklığı tedavisinde kullanılır. Yapraklar yumuşatıcıdır. Kurutulmuş yapraklarından yapılan çay ateş tedavisinde kullanılır. Yapraklarından yapılan lapa ülsere uygulanır. Kabuk büzücü ve idrar söktürücüdür. Kökünden elde edilen çay idrar tutamama vakalarında kullanılır. Bitki müshil etkilidir ve mide ağrısını geçirmek için başvurulur.
Görüşünüzü Yazın